Voor varkensboeren zijn stalgebouwen meer dan een opslagplaats voor hun dieren: ze vormen de cruciale omgeving waarin de gezondheid en het welzijn van de varkens te allen tijden bewaakt en gestimuleerd moeten worden. Een goed zicht op factoren als temperatuur, luchtkwaliteit en vochtigheid is daarbij essentieel om ervoor te zorgen dat het vee veilig en comfortabel kan leven. Defecten in het ventilatiesysteem van de stallen kunnen immers hittestress en verstikkingsgevaar in de hand werken.
Een monitoringssysteem dat onafhankelijk van de klimaatregeling in de stal functioneert, kan soelaas bieden. Aan de hand van geavanceerde sensortechnologieën en Internet of Things-oplossingen (IoT) kunnen boeren namelijk eenvoudig op de hoogte worden gesteld wanneer er iets dreigt fout te lopen en kunnen ze vlot ingrijpen bij onvoorziene omstandigheden.
Hitte en verstikkingsgevaar in varkensstallen
Schort er iets aan het ventilatiesysteem van de stallen op een warme dag, dan kan dat desastreuze gevolgen hebben. Hittestress en verstikkingsgevaar liggen immers op de loer en daarmee een groot verlies in de veestapel van de landbouwer. Een verminderde eetlust bij de varkens, groeivertraging en zelfs sterfte kunnen namelijk het resultaat zijn van een defecte ventilatie en de gevolgen die dat met zich meebrengt. Ook verstikkingsgevaar wordt een reëel probleem wanneer er onvoldoende verse lucht kan worden aangevoerd in de stallen. Wie zijn veestapel wil vrijwaren, houdt dus maar beter de luchttoevoer en -kwaliteit in de gaten.
Wat is hittestress?
Anders dan mensen kunnen varkens niet zweten. Bij warmte moeten ze zich daarom beroepen op het zoeken naar koele plekjes. Bij grote hitte zullen de dieren ook sneller gaan ademen in een poging verder af te koelen. Dat ze zo sterk afhankelijk zijn van de mogelijkheden in hun omgeving, maakt dat varkens erg vatbaar zijn voor warme temperaturen. Wanneer ze niet voldoende kunnen afkoelen en hun normale fysiologische functies daardoor (ernstig) verstoord worden, spreken we van hittestress.
De gevolgen van hittestress
Die hittestress heeft ernstige gevolgen voor varkens. Niet alleen zullen die minder eten en dus gewicht verliezen, ook hun groei zal gedwarsboomd worden en in bepaalde gevallen kan hittestress zelfs leiden tot sterfte. Daarnaast staat de gezondheid van de dieren op het spel door ademhalingsproblemen, uitdroging, verminderde vruchtbaarheid en een verhoogd risico op infecties.
Hittestress voorkomen is met andere woorden van cruciaal belang om over het welzijn en de gezondheid van het vee te waken. Voldoende ventilatie, een aanbod schaduwrijke gebieden en koelmogelijkheden zoals waterverneveling kunnen daarbij helpen. Verder is het essentieel de staltemperatuur te monitoren om proactief te kunnen ingrijpen bij gevaar op oververhitting van de dieren. Dat kan eenvoudig dankzij Internet of Things-oplossingen (IoT).
IoT-monitoring voor varkensstallen
De klimaatregeling die in de meeste stallen aanwezig is, is niet onfeilbaar. Daarom loont het de moeite te investeren in een monitoringsysteem dat onafhankelijk daarvan werkt. Via IoT-technologieën kunnen varkenshouders op elk moment van de dag de gewenste parameters raadplegen of alarmen laten uitsturen bij risicovolle waarden. Daarvoor bestaan verschillende, makkelijk te combineren opties. Zo kunnen landbouwers dus op tijd ingrijpen bij gevaar op oververhitting of verstikking.
Hittemeting met temperatuursensoren
Een van de belangrijkste elementen van varkensstalmonitoring is het meten van de temperatuur. Temperatuursensoren worden daarbij op strategische plaatsen in de stal geplaatst om een nauwkeurig beeld te krijgen van de omgevingstemperatuur. In real-time verzamelen de sensoren gegevens en sturen ze die door naar een centraal systeem waarin alle data samenkomen. Die zijn makkelijk te raadplegen door de varkensboer, die bijgevolg snel opmerkt indien er gevaar dreigt en ook tijdig maatregelen kan nemen.
Verstikkingsgevaar voorkomen met CO2-sensoren
Naast hittestress is ook verstikkingsgevaar een risico dat catastrofale gevolgen kan hebben. De ademhaling van de varkens produceert sowieso al vocht, warmte en CO2. Wanneer de concentratie CO2 te hoog wordt in de stallen kan dat leiden tot verstikking. Idealiter voorzien landbouwers hun stallen van een CO2-sensor die ook de temperatuur en vochtigheid meet. Op die manier wordt een goed beeld gecreëerd van de luchtkwaliteit in de stallen.
Voordelen van monitoring in varkensstallen
Het implementeren van een monitoringsysteem in varkensstallen biedt tal van voordelen voor varkenshouders:
- Real-time inzichten: De sensoren verzamelen continu gegevens over de omgevingscondities in de stallen, waaronder temperatuur, vochtigheid en CO2-niveau. Die data worden geanalyseerd en weergegeven op een overzichtelijk dashboard. Daardoor krijgen varkenshouders meteen inzicht in de actuele situatie bij hun vee.
- Vroegtijdige waarschuwingen: Monitoring maakt het mogelijk om dreigende problemen zoals hittestress of verhoogde CO2-niveaus vroegtijdig te detecteren. Wanneer bepaalde drempelwaarden worden overschreden, worden daarbij automatisch waarschuwingen uitgestuurd. Snel ingrijpen met passende maatregelen voorkomt op die manier al te grote problemen.
- Efficiënte besluitvorming: Op basis van de verzamelde gegevens kunnen varkenshouders weloverwogen beslissingen nemen om het welzijn van hun dieren te verbeteren. Dat kan positieve gevolgen hebben op meerdere vlakken. Zo zorgt een optimalisatie van het ventilatiesysteem bijvoorbeeld niet alleen voor een hoger comfort en betere gezondheid van de varkens, maar ook voor een grotere energie-efficiëntie en dus lagere energiekosten.
- Watermonitoring: Naast de luchtkwaliteit en temperatuur is monitoring ook geschikt om het waterverbruik in de varkensstallen te analyseren. Eventuele lekkages worden daardoor snel opgespoord en proactief kunnen veetelers problemen identificeren en aanpakken.
Hoe kan Calculus u helpen?
Bij Calculus bieden we de benodigde meetoplossingen, connectiviteit en dashboards aan, waardoor uw stalmonitoring onafhankelijk kan functioneren van de bestaande klimaatregeling. We assisteren u bij het in kaart brengen van verschillende aspecten, waaronder:
- Energieverbruik van uw stallen: We zorgen ervoor dat u inzicht krijgt in het energieverbruik van uw stallen. Dat omvat de meting van zowel de energie die u zelf opwekt (bijvoorbeeld met zonnepanelen) als de energie die u van het energienet haalt. Op die manier kan u precies zien hoeveel energie u op elk moment verbruikt en genereert. Vervuilde zonnepanelen? Door data die wijzen op een lagere energieopbrengst wordt dat snel duidelijk en kan u ingrijpen. Daarnaast helpen we u bij het bewaken van de stroomtoevoer, zodat u altijd op de hoogte bent van eventuele stroomuitval. Die ligt namelijk vaak aan de basis van storingen bij het ventilatiesysteem.
- Metingen van temperatuur, luchtvochtigheid en lichtsterkte (lux): Onze volledig autonome oplossing maakt gebruik van een klein toestel waarin alle sensoren al zijn geïntegreerd. U ontvangt die module van ons en hoeft hem alleen maar aan de muur te bevestigen of met magneetvoetjes te plaatsen. Er is geen bekabeling nodig: het systeem werkt volledig zelfstandig op batterijen en kan gedurende vijf jaar autonoom functioneren.
- Waterverbruik en waterlekkage: Omdat uw dieren voortdurend moeten beschikken over voldoende schoon water ligt uw waterverbruik wellicht hoog. De hoeveelheid grondwater die u mag gebruiken is bovendien beperkt. Met onze systemen helpen we u graag om het waterverbruik te monitoren en eventuele lekkages op te sporen. Zo beschikken uw dieren over de benodigde watervoorziening en gaat er geen druppel verloren.
Hoe wordt u als varkenshouder tijdig geïnformeerd?
Wanneer er zich problemen voordoen is het van het grootste belang dat u snel en nauwkeurig op de hoogte wordt gebracht. Daarom bieden we diverse mogelijkheden aan om u tijdig te informeren. Ten eerste heeft u zelf op elk moment van de dag toegang tot uw dashboard, waarop alle gemeten data raadpleegbaar zijn. Ook via onze app kan u de verzamelde gegevens nagaan. Daarnaast kan u zelf meldingen en alarmen inschakelen volgens uw eigen voorkeur. Die ontvangt u niet enkel per e-mail of sms, maar u kan zelfs gebeld worden indien gewenst. Zo mist u nooit belangrijke informatie.
Vanaf wanneer u een alarm wil ontvangen bepaalt u ook helemaal zelf. Per parameter kan u de juiste waarden kiezen waarop er een melding moet worden uitgestuurd. Zo blijft u op de hoogte van verhoogde temperaturen, een afwijkende luchtvochtigheid of schadelijke CO2-waarden. Ook van stroomuitval stelt het systeem u meteen op de hoogte.
Bij alarmmeldingen hanteren we daarenboven een watervalprincipe. Daarbij worden aanvankelijk één of meerdere primaire contactpersonen op de hoogte gebracht. Is er geen tijdige respons van hen, dan worden de volgende personen in rij geïnformeerd. Het aantal personen dat een alarmmelding kan ontvangen is onbeperkt, aangezien we begrijpen dat uw vee u dierbaar is en u in sommige gevallen op vele mensen moet rekenen om alles in goede banen te leiden.
Hoe zit het met installatie?
De eigenlijke installatie van de meetoplossingen is vrij gemakkelijk. Voor de installatie van energiemonitoring raden we wel aan om een erkende installateur in te schakelen. Als u al een vertrouwde huisinstallateur heeft, kunnen we met hem of haar samenwerken en uitleggen hoe de installatie in z'n werk gaat. Indien u de voorkeur geeft aan onze hulp bij het vinden van een installateur helpen we u daarmee graag verder.
Voor de monitoring van temperatuur, luchtvochtigheid, CO2 en lichtsterkte (lux) bieden we een volledig autonome oplossing. Die kan u eenvoudig tegen de muur plaatsen of bevestigen met behulp van magneetvoetjes. Dat laatste is met name handig voor de schoonmaak van de stallen.
Bij de installatie van systemen voor watermonitoring staan onze deskundigen voor u klaar met advies. Omdat er verschillende soorten watermeters bestaan, is het immers niet altijd eenvoudig meteen te bepalen welke meetoplossing zich het best leent ter ondersteuning van uw specifieke situatie. Bij de selectie en installatie van dit soort oplossingen helpen we u met plezier verder.
Is mijn project wel geschikt?
Eigenlijk is er maar een enkele voorwaarde om met onze meetoplossingen aan de slag te kunnen: er moet een mobiel netwerk beschikbaar zijn op de locatie waar u wil monitoren. Het is raadzaam dat vooraf te controleren (bijvoorbeeld met uw telefoon). Indien er een 4G-verbinding aanwezig is, kunnen we meteen van start gaan. Maar ook bij afwezigheid van een mobiel netwerk hoeft u zich geen zorgen te maken.
Vaak zijn er verschillende mogelijkheden om alsnog de nodige data te kunnen verkrijgen zonder een vooraf aanwezige 4G-verbinding. We bekijken in dat geval of we daarvoor best een eigen netwerk opzetten of gebruik maken van het vaste netwerk waarover u wellicht al beschikt. Dat doen we steeds in samenspraak.
Wat als het systeem uitvalt of faalt?
Technische defecten zijn nooit uit te sluiten. Dat geldt niet enkel voor uw ventilatiesysteem, maar ook voor onze eigen systemen. Hoewel we in het verleden nog nooit te maken kregen met grote problemen erkennen we bij Calculus de risico's. Daarom hechten we veel waarde aan redundantie: elk component in onze systemen functioneert onafhankelijk van de anderen.
Raakt bijvoorbeeld de temperatuursector defect? Dan ontvangt u nog steeds de rest van de gegevens op een accurate manier. Zo creëren we een maximale betrouwbaarheid van onze oplossingen.
Bovendien wordt u met een no-data alarm meteen op de hoogte gesteld van het uitblijven van nieuwe gegevens, zodat u kan onderzoeken wat er gaande is en ons snel kan contacteren bij blijvende moeilijkheden.
Monitoring in varkensstallen in een notendop
Dankzij de monitoringsystemen van Calculus kunnen veetelers op een betrouwbare manier verschillende parameters in hun stallen monitoren en bovendien alarmen inschakelen naar eigen voorkeur en behoeften. Daarbij zorgt een systeem van onafhankelijke meetoplossingen met makkelijke plaatsing voor real-time data die raadpleegbaar zijn in een overzichtelijk dashboard met bijbehorende app. Op die manier worden varkensboeren tijdig op de hoogte gebracht van risicofactoren bij de klimaatregeling in de stallen en kan hittestress en verstikking voorkomen worden. Als landbouwer kan u zo met een gerust hart vertrouwen op onze IoT-oplossingen.
